Familieopstellingen

Een familieopstelling is een krachtige methode die wordt gebruikt om verborgen dynamieken binnen familiesystemen bloot te leggen en te helen. Tijdens een familieopstelling worden deelnemers gevraagd om representanten te zijn voor verschillende leden van de familie van de vraagsteller, inclusief de vraagsteller zelf. Deze representanten wordt gevraagd om intuïtief een plek in de ruimte te nemen en vormen zo een 'opstelling' van de familie.

Op een mysterieuze wijze opent het systeem zich en krijgen de opgestelde representanten toegang tot de ervaringen en verhoudingen van de oorspronkelijke personen of thema's. Zo worden verstrikkingen en dynamieken binnen het familiesysteem zichtbaar en voelbaar. Vaak worden diepgewortelde emoties, onverwerkte trauma's of onderliggende loyaliteiten ontdekt die het welzijn en de relaties binnen de familie beïnvloeden.

De begeleider van de opstelling faciliteert het proces door vragen te stellen en deelnemers te begeleiden bij het onderzoeken van hun gevoelens .

In de volgende fase van de opstelling worden oplossingen gezocht door de posities van de leden te veranderen en door gebruik te maken van verhelderende en bevrijdende zinnen.

Door de systemische wetten te respecteren kan veel helderheid ontstaan. Een opstelling kan diepgaand doorwerken op gevoelens, handelingen in de wereld, gezondheid en welzijn. Met behulp van opstellingen kunnen we deze dynamieken aan het licht brengen en vaak ook daadwerkelijk veranderen.

Tijdens een opstelling worden groepsleden gevraagd om representanten te zijn voor verschillende personen of thema's die relevant zijn voor de cliënt.

De opsteller vraagt de representanten (inclusief een vertegenwoordiger voor de cliënt zelf) intuïtief in plek in de ruimte te nemen.

Op mysterieuze wijze opent het systeem zich en krijgen de opgestelde representanten toegang tot de ervaringen en relaties van de oorspronkelijke personen of thema's. Hierdoor worden verstrikkingen en dynamieken zichtbaar en voelbaar.

In de volgende fase worden oplossingen gezocht door de posities van de leden te veranderen en door gebruik te maken van verhelderende en bevrijdende uitspraken. Het is van belangrijk dat de positie en het lot van iedereen in het systeem erkend en gerespecteerd worden.

Deelname aan opstellingen van anderen kan ook een diepgaande ervaring zijn die inzicht kan bieden in het eigen functioneren en/of het eigen familiesysteem.

Nee, Bij een familieopstelling werk je in een groep van mensen die je meestal niet kent.

Iedereen aanwezig kan uitgenodigd worden om representant te zijn, plaatsvervanger voor de familieleden die tijdens een opstelling nodig zijn. Jouw eigen familieleden zijn dus niet nodig. Het is zelfs zo dat als je familieleden toch aanwezig zouden zijn, ze gevraagd worden om niet deel te nemen aan de opstelling.

Het is belangrijk dat de representanten zo weinig mogelijk over jou en je familie weten, zodat ze het voelen beter kunnen toelaten.

Als een bepaald thema herhaaldelijk terugkomt in je leven en je hebt al verschillende benaderingen geprobeerd zonder succes, dan kan een opstelling waardevolle inzichten bieden.

Het kan je bevrijden van belemmerende patronen, zowel in je persoonlijke leven als op professioneel gebied. Het helpt je om een gezonde verbinding aan te gaan met je ouders, kinderen of andere familieleden. Daarnaast kan het je inzicht geven in familieconflicten en hoe je hier op een constructieve manier mee om kunt gaan.

Mijn leraar, van wie ik het opstellingen vak geleerd heb, deelde eens dat, van alle opstellingen waaraan hij door de jaren heen heeft deelgenomen als deelnemer, de opstellingen waarin hij als representant stond, voor hemzelf de meest waardevolle zijn gebleken.

En ik herken dat wel. Vaak wordt gedacht dat je als representant aanwezig bent om de opstelling voor de vraagsteller mogelijk te maken. En hoewel dit natuurlijk ook waar is, is dit zeker niet het hele verhaal. Je komt ook voor jezelf, het levert je zoveel op! In deze post geef ik je 5 redenen om als representant een opstelling te komen bijwonen.

#1 Veilige kennismaking

Misschien ben jij het type dat head first in een nieuwe ervaring duikt en wil je direct zelf wel een vraag inbrengen. Maar hoewel ik dat deel zelf ook wel ken, vond ik het toch fijn om mijn eerste opstelling als representant te ervaren. Als representant krijg je namelijk de kans om van dichtbij te zien hoe een opstelling werkt en hoe dynamieken binnen familiesystemen zich in dit werk tonen. Deelnemen als representant betekent tevens dat je mogelijk gekozen wordt om een bepaalde rol binnen het familiesysteem van de vraagsteller te vertegenwoordigen. Je bent echter vrij om zonder opgaaf van redenen te weigeren als dat een rol voor jou op dat moment niet goed voelt.

#2 Krijg nieuwe persoonlijke inzichten.

De ervaring leert dat je nooit ‘zomaar’ wordt gevraagd voor de positie waar je komt te staan. Vaak worden er stukken aangeraakt die ook in jouw eigen achtergrond spelen. In een opstelling krijg je een unieke mogelijkheid om de positie van een ander te ervaren. Vaak brengt dit inzicht, verzachting of een verbreding van je perspectief in zaken die er in je eigen leven spelen.

#3 Leer vertrouwen op je gevoel

Wat het opstellen mij vooral heeft geleerd, is om op mijn gevoel te leren vertrouwen. Niet weten maar voelen. Ik twijfelde daar vroeger onwijs aan en zie ditzelfde bij veel mannen en vrouwen om mij heen. Kan ik wel voelen? Is het wel juist wat ik voel? Zou ik dit wel mogen voelen. Heb ik dit nu bedacht of is het iets wat ik voel? Er bestaat namelijk een groot verschil tussen iets bedenken en iets voelen en in een opstelling wordt het verschil voelen-denken meteen helder (en als dat niet helder is voor je, dan help ik je daarbij). Als je vaak deelneemt aan opstellingen als representant, ontwikkel je je vermogen om je gevoel te volgen. Zo ongelooflijk voor jezelf en de mensen waar je mee verbonden bent.

#4 Leer genieten van de heerlijke eenvoud van voelen

In mijn eerste keren als representant kon ik het nog wel eens verwarrend vinden. Als er in een opstelling intense gevoelens van liefde, verdriet of spijt waren. Waren die gevoelens van mij? Moet ik er iets mee? Gaandeweg ben ik het juist enorm gaan waarderen. Het volledige palet van gevoelens inclusief die gevoelens die we normaal gesproken misschien liever niet ervaren. Omdat het niet mijn verhaal is, stroomt het gewoon door me heen. Steeds meer ben ik hiermee in staat om dit ook in mijn eigen leven te laten stromen. In die zin kan het zijn als het meeleven met een fantastische film. Ontroering, tranen, lachen. Het ervaren van de stroom van het leven.

#5 Gratis

Oké. Een stuk minder diep en filosofisch dan de overige redenen maar toch wel een bruggetje vanuit het laatst punt. Een opstelling bijwonen is voor representanten helemaal gratis. Goedkoper dus dan een bioscoop kaartje en vele male levensechter dan IMAX :-)

Het unieke van familieopstellingen is dat representanten niets speciaals hoeven te kunnen of te weten. Sterker nog, vaak werkt het beter als ze minder weten. Wanneer je als representant wordt uitgenodigd om een plek in de ruimte in te nemen, word je als het ware geleid. Dit kan moeilijk voor te stellen zijn als je dit nog niet hebt ervaren, maar dat is wat er gebeurt. Je wordt naar een specifieke plek geleid (of je blijft bewegen) en benoemt simpelweg wat je op dat moment waarneemt, zonder zelf iets toe te voegen. Je deelt gewoon wat er op dat moment in je opkomt. En als er niets is, is dat ook prima. Dat betekent simpelweg dat er op dat moment geen informatie beschikbaar is.

De opsteller begeleidt het hele proces, dus je kunt eventuele gedachten over "wat of hoe je zou moeten doen" loslaten.

Tijdens het representeren kun je verschillende fysieke en emotionele sensaties ervaren, zoals vastgenageld staan aan de grond, wiebelen, warmte of kou, of diverse emoties zoals verdriet, boosheid of angst. Het kan zelfs gebeuren dat je plotseling iets weet over een andere representant of het familiesysteem, wat je voorheen niet kon weten. Je ervaart dus zowel fysiek als mentaal.

Het is belangrijk om te begrijpen dat iedereen dit kan en dat het niet gevaarlijk is. Ook al kun je veel ervaren tijdens het representeren, zodra je "uit de opstelling" stapt, is het voorbij. Eventuele resterende gevoelens zijn vaak gerelateerd aan je eigen thema's. Je kunt altijd vertrouwen op een zorgvuldige begeleiding van de opsteller en ik sta klaar om eventuele vragen te beantwoorden die je hebt na de opstelling.

Hoewel het precieze mechanisme achter het effect van familieopstellingen nog niet volledig begrepen is, hebben belangrijke grondleggers zoals Virginia Satir (1916-1988) en Bert Hellinger (1925-2019) ontdekt hoe krachtig en effectief ze kunnen zijn. Mijn eigen ervaringen hebben dit keer op keer bevestigd.